Simit, bagel, roskas turkas, rosca, bublik, koulouri, kovrig, bokeg, gevrek... Bu, dünyanın farklı coğrafyalarında (bazen susamlı, bazen susamsız) un, maya, su ve pekmez ile hemen hemen aynı tarifle yapılan daire şeklindeki hamur işine verilen isimlerden sadece bir kaçı.
Aramice “samida”, Arapça ince öğütülmüş un anlamına gelen “samed” kelimesinde Türkçeleştirilen “simit”, daha kadim Akadça dilindeki aynı anlama gelen “samadu” sözcüğünden türetilmiş.
“Simit”in doğum yeri Doğu Roma İmparatorluğu olarak tahmin edilse de, 13. yüzyılda Endülüs’te Arapça yazılan bazı yemek kitaplarında benzer bir yiyecek olan, ancak daha çok bir bisküviye benzeyen “ka’ak veya kahka”dan bahsedilmekteymiş. Ayrıca, bazı kaynaklara göre, 14. yüzyılda Anadolu’daki kervansaraylarda kısa süreli mola vermek zorunda kalan seferilerin en çabuk şekilde karınlarını doyurmaları için hazır bulundurulan yuvarlak şekilli hamur işinden bahsedilmekteymiş. Bu özelliğiyle ‘simit’ dünyanın ilk fast food yiyeceklerinden biri kabul edilebilir.
Yazılı olarak, bildiğimiz anlamıyla, simitin ilk kez tarif edilip, bir standart altına sokulduğu kaynak ise 1593 tarihli Üsküdar'daki Şer’iyye Sicili. Bu arşive göre simit, 1525 yılından beri İstanbul’da üretilmekte olan bir yiyecekmiş. 17. yüzyıl gezgini Evliya Çelebi, 1630'lu yıllarda İstanbul'da simit satan 70 işletmenin olduğunu yazmış. Avrupa’da simit ya da diğer adıyla ‘bagel’, 1600’lü yıllarda Polonya Krakow’daki Yahudi cemaatinin bu hamur işini yemekleri arasına almasıyla ortaya çıkmış. Günümüzde Avrupa ve Kuzey Amerika’da bagel’in popüler olması Polonyalı Yahudilerin tarih içindeki göçlerinin etkisiyle gerçekleşmiş.
Türkiye’de ve dünyada onlarca şekilde yapılan simit, bazen sade olarak, bazen kahvaltılık ve bazen de bir sandviç ekmeği olarak tüketimekte. İsrail’de de farklı şekil ve tariflerle karşımıza çıksa da, özünde benzer yiyecekler olduğu aşikardır.
Simit (İbranice “בייגלה” okunuşu: “beigele”), hem Osmanlı’nın bu bölgedeki 400 yıllık geçmişinden, hem de Avrupa’dan buraya göç eden Yahudilerin etkisiyle, İsrail’de oldukça bilinen ve sevilen bir yiyecek. Hemen hemen tüm fırınlarda bulunmasının yanı sıra, özellikle Kudüs’te ve Arap nüfusun yaşadığı bölgelerde seyyar olarak satılmakta. Türkiye’dekine en benzer simit, İsrail’de Kudüs Simit’i (İbrance בייגלה ירושלמי, okunuşu: beigele yeruşalmi) adıyla bulunabilir. Bir kısa not: Son zamanlarda İsrail’deki süpermarketlerde Türkiye’den donmuş olarak ithal edilen simitler de satılmakta.
Afiyet olsun.