Uzun bir aradan sonra Bir Acemi Yolcu, İsrail mutfağından bir başka lezzetle karşınızda. Belki aranızda, bir geçmişte, İsrail’e düzenlene bir gezide yer alanlar olmuştur. Çok büyük bir ihtimalle, verilen ayak üstü bir öğle yemeği molasında sunulan yemekler arasında, safranlı veya bol zerdeçallı bir pilav ve yanında salatanın eşlik ettiği tavuk veya hindi Şinitzel’i yemişsinizdir. İşte, bu yazımın ana kahramanı İsrail hızlı yemek kültürünün en önemli yiyeceklerinden olan Şinit

Simit, bagel, roskas turkas, rosca, bublik, koulouri, kovrig, bokeg, gevrek... Bu, dünyanın farklı coğrafyalarında (bazen susamlı, bazen susamsız) un, maya, su ve pekmez ile hemen hemen aynı tarifle yapılan daire şeklindeki hamur işine verilen isimlerden sadece bir kaçı. Aramice “samida”, Arapça ince öğütülmüş un anlamına gelen “samed” kelimesinde Türkçeleştirilen “simit”, daha kadim Akadça dilindeki aynı anlama gelen “samadu” sözcüğünden türetilmiş. “Simit”in doğum yeri Doğu

Yeşil sert veya ham mango turşusu, sirke, tuz, zerdecal, çemen otu ile hazırlanan, keskin bir tada sahip olan “amba”, falafel, sabih, kebap gibi özellikle sokak yemeklerine tat katmak için kullanılan, Hint-Irak kökenli bir yiyecek olmasına rağmen İsrail yemek kültürüyle bütünleşmiş bir sos. “Amba” Arapça’dan İbraniceye geçmiş bir kelime olmasına karşın, daha özünde Hint-Aryan Marati halkının konuştuğu dilde (Maratice) “mango” kelimesiyle anlamdaştır. Amba sosunu, 1800’lü yıll

19. yüzyıl başlarında, başta Polonya ve Batı Ukrayna olmak üzere, Doğu Avrupa Yahudi mutfağında yerini alan “babka” tarçın, reçel veya çikolata ile hazırlanan bir hamur tatlısı. Yahudilerin Şabat (Sebt günü) ve bayram yemeklerine özel için hazırladıkları “hala” ekmeğinden arta kalan hamurun içerisine reçel ve tarçın eklenerek rulo halinde fırına verilmesiyle ortaya çıkan ‘babka’, Doğu Avrupa Yahudilerinin İsrail’e göçüyle beraber buranın geleneksel mutfağında yerini almış. 19

Çoğumuz için yeni bir yılın başlangıcı, hedeflerimizin, hayallerimizin ve heveslerimizim peşinden gitmek için yeni bir şans kapısıdır. İbrani takviminin ilk günü, genelde Eylül ayına denk gelen, Yahudi Yeni Yılı olan Roş Aşana, bereket ve bolluk dolu bir yıla başlamak ve bunu en tatlı şekilde yapmak için sunulan tatlı yiyeceklerle özdeşleşmiş bir bayram ve kutlamadır. Roş Aşana sofrasında yer alan yiyecekler oldukça sembolik ve anlamlıdır. Bir Roş Aşana akşam yemeğine ev sahi

Döner, falafel, kebap, sabih, hatta humus ve daha yüzlerce İsrail yemeğine lezzet katan, sofranın asıl yıldızını anlatmadan olmaz tabi ki: Tahin. Verilere göre dünyada en çok tüketilen sosu olan ketçapın tahtını, İsrail’de, yerinden eden ‘tahin’, basit hazırlanışı, kıvamı ve sofradaki diğer lezzetlere uyumuyla İsrail mutfağının vazgeçilmezlerinin başında geliyor. Yapımında kullanılan susam cinsine göre farklı yoğunluk ve renkleri bulunan tahinin, açık sarı tam susam tohumunda

Akdeniz ve Türkiye'nin de içinde yer aldığı Güneybatı Asya kökenli olan “bakla”, bu bölgede buğday ve arpa ile birlikte evcilleştirilen mercimek ve nohut kadar eski olmasa da milattan önce 8000’li yıllara ait Ürdün, Suriye ve İsrail erken Neolitik yerleşmelerinde kalıntılarına rastlanmış bir bitki. Antik Mısır’da firavun sofralarında yer almış, hatta firavun mezarlarında kalıntıları bulunmuş. Tevrat’ın bir kaç farklı bölümünde bakla kutsal hikayelerin içerisinde yer almış. Fa

İlk şarap üretiminin M.Ö. 8000’li yıllarda gerçekleştiği iddia edilse de, arkeolojik kanıtlar, bilinen, ‘fermente edilmiş üzümden üretilen’ şarabın ilk kez M.Ö. 6000 yıllarında bugünkü Gürcistan sınırları içerisinde üretildiğini göstermekte. Gürcistan dışında, M.Ö. 5000’li yıllarda Güney Kafkasya, Doğu Anadolu, İran ve M.Ö.4000’li Roma’da şarap üretildiği bilinmekte. Şarabın ilk ortaya çıkmasından sonra özellikle Avrupa, şarap üretimi konusunda uzmanlaşırken; Amerika kıtasını

Bahar mevsiminin başlangıcında kutlanan, Yahudi bayramlarının en önemlilerinden olan Pesah (Hamursuz Bayramı) yaklaşırken, bu bayrama özgü İsrail mutfağında yerini almış bir Aşkenaz (Merkez ve Doğu Avrupa Yahudi) yemeği olan “Matsa Topu”ndan bahsetmek yerinde olur. Yidiş dilinde “Knaidelah” olarak adlandırılan bu yiyecek, basitçe, matsa (hamursuz) unu, çırpılmış yumurta, su ve yağın harmanlanıp top şekline getirilmesiyle hazırlanıyor. Genellikle tavuk suyu çorbasının içerisin

Pita için, “ekmeğin en oryantal hali” desek yanlış olmaz herhalde. Ortadoğu hızlı yeme kültürünün en temel öğesi olan “pita”, hiç kuşkusuz İsrail’de de en çok tüketilen ekmek türü. Bu yassı ekmeğin İsrail’e özgü türünün en karakteristik özelliği, benzerlerinden daha kalınca ve yumuşak olan dış hamuru ve pişirilip kabardıktan sonra ortasında oluşan hava baloncuğu. Bu kalın hamur sayesinde içine daha fazla malzeme alabilmesi de İsrail pitasını diğerlerinden ayıran bir özellik.

Geçenlerde okuduğum bir habere göre, Aralık 2020 itibariyle “kuskus” UNESCO’nun “Soyut Kültürel Miraslar” listesine alınmış. Haberde “kuskus”un Fas, Tunus, Cezayir ve Moritanya arasındaki tarihi ve kültürel derin bağları temsil eden bir miras olduğu belirtilmiş. Kolay ve düşük maliyetli bir yiyecek olması, kuskusun Kuzey Afrika’nın en çok tercih edilen yemeği olmasındaki en büyük etken. En çok durum buğdayı veya irmikten yapılan kuskus, her mutfakta, hatta her ailede farklı ş

Bir Acemi Yolcu İsrail’in yemek kültürüne göz atmaya devam ediyor. Sırada et severlerin vazgeçemediği lezzet olan “Kebap” var. Dünya’nın en eski yemeklerinden biri olan “kebap”ın İsrail mutfağındaki yerini anlatmadan önce, bu yiyeceğin oldukça eskilere dayanan tarihine göz atmakta fayda var. Türkçe dilinde kullandığımız Kebap, Arapça ve Aramice bir kelime olup “pişmiş et” anlamına gelmekte. Bu sözcük, M.Ö. 2500’lü yıllarda ortaya çıkmış olan ve aynı anlama gelen, Akadca bir k

Bir Acemi Yolcu İsrail’den lezzetler sunmaya devam ediyor… Turumuza, yine hepimizin çok aşina olduğu tatlı bir yiyecekle devam ediyoruz… “Halva”, yani hepimizin bildiği “tahin helvası”. Arapça “şekerleme” anlamına gelen “halv” kelimesinden türemiş olan helva, bütün dünyada yüzlerce çeşidi olan ve birbirinden çok farklı içerikle hazırlanan tatlılara verilen genel bir ad. İsrail’de “halva” denince akla ilk gelen helva türü ise “tahin helvası.” Gerek pazarlarda açık olarak tartı

Bir Acemi Yolcu, İsrail sokaklarından lezzetler tanıtmaya devam ediyor. Hemen hemen hepimizin aşina olduğu ve severek yediği bir tatlı olan “muhallebi”, son 60 yıldır İsrail’in sokak yemeği kültürü içerisinde yer almasına karşın, özellikle son yıllarda genç nesillerin açtığı mekanlardaki çağdaş uyarlamalarla beraber yeniden rağbet görmeye başladı. Bundan 60 yıl önce Türkiye’den göç ederek Yafo’da seyyar olarak muhallebi satmaya başlayan Hazan ailesiyle beraber İsrail sokaklar

Künefe, İbranice veya Arapça adıyla “Knafa” çok uzun süredir bu coğrafyada var olmasına karşın, İsrail’de özellikle son yıllarda rağbet gösterilmeye başlanan bir tatlı. Künefenin birden fazla çeşidi olmasına rağmen genel yapılış yöntemi aynı. İki katman tel kadayıf arasına tuzsuz bir cins peynir koyularak, tercihen çok derin olmayan bakır bir tepside hafifçe pişirilir ve üzerine çok koyulaşmamış şeker şurubu katılır. Üzerine kırık antep fıstığı, ceviz veya kaymak eklenerek se

İsrail sokak yiyecek kültürünün en önemli yiyeceklerinden bir tanesidir Borekas. Bildiğimiz, Türkçe “börek” kelimesinin Seferad Yahudilerinin dili Ladino’da kullanılan şekli olan “borekas” İsrail’de de aynı şekilde kullanılıyor. Gün boyunca, İsrail’deki hemen hemen her fırında ve borekas tezgâhında bulabileceğiniz bu yiyecek, çok basit tarifiyle, ev yapımı veya hazır böreklik (veya filo) hamurun, yarım ay şekli verilip (farklı şekilde de olabilir) tercihe göre, peynir çeşitle

Nam-ı diğer (“gerçek adı” diyelim) "Döner", tüm dünyada olduğu gibi, İsrail’in de çok popüler sokak yiyeceklerinin en başında gelenlerinden. İsrail’de her köşe başında bir dönerci var desek yalan olmaz. Arapça bir kelime olan shawarma (“şavarma” olarak okunur) aslında Türkçe “çevirme" kelimesinin devşirilmiş halidir. Orijinal şekliyle, kuzu veya keçi etinin ince bir şekilde dilinlenip, marine edildikten sonra kalınca bir şişe geçirilmesiyle hazırlanan döner, daha sonra özel d

Dünyanın hemen hemen her ülkesinde bulabileceğiniz, Ortadoğu kökenli bu yemek, İsrail'in en çok tüketilen yiyeceği. İsrail'de en az "falafel" tezgahları kadar "humus" lokantasına rastlamak mümkün. Arapça "nohut" anlamına gelen "humus", ezilmiş nohut, tahin, zeytin yağı, sarmısak, limon suyu ve tuz ile hazırlanıyor. Humusun tarihiyle ile ilgili bulunmuş en erken kaynak, 13. yüzyıla ait bir Mısır yemek kitabı. Ancak Eski Ahit'te yer alan "Ruth'un Kitabı"nda humustan bahsedilmek

Basit tarifiyle, dökme demir bir tavada veya güveçte, zeytin yağı, soğan, sarmısak, biber ve kimyon, toz biber, muskat gibi baharatlarla harmanlanmış domates salçasının üzerine yumurta kırılmasıyla hazırlanan bu lezzetli yiyecek, İsrail'de en çok tüketilen yemeklerden bir tanesi. Kuzey Afrika diyalekti (Mağrib) Arapçası'ndaki anlamı "karışım" olan "şakşuka", Tunus kökenli bir yiyecek. 1574 yılında Osmanlı İmparatorluğu'nun Tunus'u fethetmesiyle beraber tüm Akdeniz mutfakların

En az falafel kadar İsrail sokak yemeği kültüründe yer edinmiş iddalı bir yiyecek. Irak menşeili bir sandviç olan “sabih”, geleneksel Irak kahvaltısının sandviç formunda sunumu aslında. Kızarmış patlıcan, katı yumurta, maydanoz, salatalık, domatesle birlikte tahin ve/veya amba sosu (yine Irak kökenli, hammaddesi mango turşusu olan bir sos) pita veya lavaş içerisinde servis edilir. Dilenirse, turşu, zeytin, acı biber gibi daha fazla ekler de yapılabilir. Ortalama bir sabih 300