İsrail'in Hayat Kurtaran Odaları: MAMAD
- Bir Acemi Yolcu
- Jun 23
- 3 min read

1800’lerin sonunda Yahudi göçünün artmasıyla kurulan yerleşimler ve akabinde kuruluşundan bu yana İsrail, çevresindeki tehditlerle yaşamaya alışmış bir ülke.
1940 yılında İngiliz Mandası altındaki Tel Aviv şehrinin İtalyanlar tarafından bombalanması sonucu 137 kişinin ölmesinin ardından ön uyarı sirenlerinin tesis edilmesi ile İsrail, ilk kez toplumsal koruma sistemleriyle tanışmış oldu.

1948’de bağımsızlık ilanından hemen sonra çevre ülkelerin savaş açmalarıyla, sivil halkı korumaya yönelik basit sığınaklar inşa edilmeye başlandı.
Altı Gün Savaşı (1967) ve Yom Kipur Savaşı (1973) sırasında sivillerin hedef alınmasıyla birlikte, sivil savunma sistemleri devlet politikası haline geldi. Belediyelere bağlı acil durum birimleri oluşturuldu. Gaz maskeleri, tahliye planları ve yeraltı sığınakları standarda bağlandı.

1991 yılında yaşanan Birinci Körfez Savaşı sırasında Irak’tan İsrail’e fırlatılan Scud füzeleri, sivil halkın korunması konusunda önemli bir dönüm noktası oldu. O dönemde halk, gaz maskeleriyle sığınaklara koşarken, İsrail Devleti evlerde bireysel korunaklı alanlara ihtiyaç olduğunu fark etti.
Bu yaşananlardan sonra İsrail yönetimi, 1992 yılında aldığı bir kararla, her yeni binada “MAMAD” adı verilen bir güvenli odanın bulunmasını zorunlu hale getirdi. Bu tarihten itibaren yeni inşa edilen her dairede bulunması zorunlu olan MAMAD’lar, özellikle ani roket saldırıları gibi durumlarda, kişilerin binayı terk etmeden korunabilme imkanı sağlamakta.

İbranice “Merhav Mugan Dirati” kelimelerinin baş harflerinden oluşan MAMAD, Türkçe’ye “Daire İçi Korunaklı Alan” olarak çevrilebilir. Duvarları, taban ve tavanı 30cm kalınlığında güçlendirilmiş betonarme malzemeden yapılan bu odaların, patlamaya dayanıklı çelik kapı, pencereleri ve kepenkleri bulunmakta. İçlerinde bulunan hava filtreli havalandırma tertibatı olası gaz veya kimyasal saldırılara karşı geçirmezlik sağlamakta. Mamad, özellikle şarapnel parçalarına, basınç dalgalarına, yapısal çökmelere karşı güçlü koruma özelliğine sahip.
Kriz dönemleri dışında Mamad, daire içinde herhangi bir oda gibi kullanılabilirken, roket saldırısı sirenleri duyulduğu anda ülke içinde bulunulan bölgeye göre 15 ile 90 saniyelik süreler içerisinde girilecek bir sığınak haline geliyor.
Henüz İsrail nüfusunun sadece %45’i Mamad’a sahip. Halkın geri kalanı için, gerek nispeten daha eski binaların her katında veya altında bulunan, gerekse de kamu alanlarında yer alan toplu sığınaklar kullanıma hazır bekletilmekteler.
Sivil halkın savaş durumunda hareketlerini düzenlemek üzere, 1992 yılında İsrail Savunma Kuvvetleri bünyesinde kurulan Home Front Command – Pikud HaOref (Türkçe’ye, “Sivil Savunma Komutanlığı” olarak da çevrilebilir) güncel olarak halka talimatlar gönderip, eğitim programları düzenleyerek sivil savunma bilincinin oluşmasına büyük katkı sağlamakta.

Tüm sivil savunma koordinasyonunu üstlenen bu birim, halkı saldırılara karşı uyarmak (siren sistemi), sığınak denetimleri, tatbikatlar düzenlemek, kriz anlarında yardım dağıtımı yapmak gibi kritik görevleri yerine getirmekte. Uzun süre Mamad’da kalınma ihtimali durumunda, hayatta kalmak için kritik öneme sahip yiyecek, içecek, ekipman ve malzeme listesini yine Pikud HaOref hazırlamakta ve bunu halk ile paylaşmakta; Bunu yaparken iletişim teknolojilerinin tüm imkanlarından faydalanmakta.
İsrail’in coğrafi ve jeopolitik riskleri göz önüne alınarak geliştirdiği akıllı, pratik ve hayat kurtarıcı bir çözüm olan Mamad, küçük bir oda gibi görünse de doğru kullanıldığında bir ailenin yaşamı ile ölümü arasındaki farkı oluşturabilir. Bu nedenle İsrail’de “Her evde bir Mamad, her aileye bir koruma” anlayışı, güvenli yaşam kültürünün vazgeçilmez bir parçası haline gelmiştir.
Son günlerde* İsrail’in İran ile olan savaşında, İran’dan atılan çok güçlü ve ölümcül balistik füzelere karşı İsrail’in hava savunma sisteminin yetersiz kaldığı durumlarda, Mamad’ın hayat kurtarmadaki önemi bir kez daha gözler önüne serilmiştir. Maddi hasar dışında, can kaybının asgaride kalmasında Mamad’ın etkisi azımsanamaz.
Dünya’da İsrail dışında, sadece Singapur, İsviçre, İsveç, Güney Kore ve ABD’de benzer uygulamaları görülse de “sığınak odalar” buralarda hem teknik olarak farklılık göstermektedir hem de yasal zorunluluk değildir.
Mamad’ın sadece normal bir oda olarak kullanılması dileğiyle.
*Bu yazı 23 Haziran 2025 tarihinde yazılmıştır.
Comments